BOLVADİN ÜRETİCİSİ İÇİN ALTERNATİF ÜRÜNLER ARONYA YETİŞTİRİCİLİĞİ

BOLVADİN ÜRETİCİSİ İÇİN ALTERNATİF ÜRÜNLER ARONYA YETİŞTİRİCİLİĞİ

Tarım ve hayvancılığa bağlı ekonomik yapıya sahip Bolvadin ilçemizde yaklaşık 90.000 dekar alanda sulu tarım yapılmaktadır. Buğday, yonca, mısır, arpa ve şeker pancarı en fazla yetiştiriciliği yapılan ürünlerdir. 2023 yılında 1 dekar alanda üretim yapıldığı zaman elde edilen yaklaşık kâr arpada 2.000 TL, buğdayda 3.600 TL, mısırda 3.700 TL, yoncada 4.200 TL şekerpancarında ise 7.000 TL olarak gerçekleşmiştir. Sulu tarım yapılabilen alanlarda daha yüksek kazanç sağlama potansiyeli olan alternatif yeni bir ürün olan aronya son yıllarda ülkemizde yetiştiriciliği yapılan yeni bir meyve çeşididir. 2019 yılı verilerine göre Türkiye’ de 19 ilde toplam 780 dekar alanda aronya yetiştirilmekte ve yılda 130 ton meyve üretilmektedir. Birinci yıl bahçe tesisi sonrasında ikinci yıldan itibaren meyve vermeye başlayan aronya 4. yıldan sonra tam verime geçmekte ve yaklaşık 20 yıl ekonomik olarak üretilmektedir. Aronya üretiminde 4. Yıldan itibaren dekara 1500-2000 kg. verime ulaşılmakta ve yaklaşık olarak 1 dekar üretim alanından 70.000 TL kâr elde edilmektedir.

Aronya üzümsü meyveler grubu içerisinde yer almaktadır. Yüksek antioksidan içeriği ile insan sağlığı için çok faydalıdır. Biyokimyasal içeriğinden dolayı bazı ülkelerde tıbbi bitki olarak değerlendirilmektedir. Mide, bağırsak, karaciğer ve safra kesesi hastalıkları ve soğuk algınlığı tedavisinde kullanılır. Bunların yanında kan basıncını ve sağlıklı kan şekeri seviyesini koruyup kontrol ederek kalp ve damar rahatsızlıklarına karşı etkilidir.  

Aronya yüksek adaptasyon yeteneği ile çok çeşitli toprak tipi ve pH aralığında yetiştirilebilen, çok yıllık, çalı formunda ağaç oluşturur. Drenajı iyi, orta bünyeli, organik maddece zengin, 6-6,5 pH değerine sahip topraklar önerilmekte olup pH değeri yüksek olan topraklara dikimden 6 ay önce kükürt uygulaması ile bir yıl önce organik gübre uygulaması yapılarak bahçe kurulabilir.

Aronya hem ılıman iklimde hem de soğuk karasal iklimde yetiştirilebilen -35 C sıcaklıklara kadar dayanabilen bir bitki olduğu için Bolvadin koşullarında yetiştirilebilir. Çiçeklenme dönemi mayıs ayında olduğu için ilkbahar geç donlarından etkilenme ihtimali düşüktür. Ağustos sonu Eylül ayı içerisinde meyveler hasat olgunluğuna ulaşır. Temmuz-Ağustos aylarında 10-15 günde bir düzenli olarak damla sulama veya yağmurlama sulama şeklinde su verilmelidir.

Eylül ayında hasat edilen meyveler 0°-1°C arası sıcakta, %90-95 nispi nemde soğuk hava deposunda, sağlıklı bir şekilde 2 ay muhafaza edilebilmektedir. İşlenmiş aronya meyvesi –18°C sıcaklıkta şoklanarak -23° C sıcaklıkta saklanmaktadır. Dondurulmuş meyveler soğuk zincir korunarak satılabilir, sanayide işlenebilir veya çok az bir vitamin-mineral kaybı ile uzun yıllar saklanabilir.

Bahçe tesis yılında fidan temini (200 adet/da.), sulama sistemi kurulumu, bahçe çiti gibi sabit yatırımlar sonrası yıllık olarak budama, toprak işleme, gübreleme, yabancı ot ile hastalık ve zararlı mücadelesi, sulama işleri rutin olarak yapılmalıdır. Hasat genellikle eylül ayında yapılmaktadır. Bahçe kurulduktan sonra 3. ve 4. yıllarda verime geçmekte, ortalama 1.500-2.000 kg/da meyve elde edilmektedir. 2023 yılı üretim sezonunda aronya meyvesinin taze olarak toptan satışı 90-120 TL arasında perakende satış fiyatı ise 200-250 TL/kg arasında gerçekleşmiştir. Bolvadin’ de 1-10 dekar arası büyüklükte sulama imkânı olan tarım arazilerinde oldukça kârlı görünen alternatif yeni bir ürün olarak aronya yetiştiriciliği yapılabilir.

Dr. Durmuş ERDURMUŞ

Ziraat Yüksek Mühendisi

BOL-DAV BOLVADİNLİLER DAYANIŞMA VAKFI