BOLVADİN’DEKİ MESLEKİ EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ ÇALIŞMASI

BOLVADİN’DEKİ MESLEKİ EĞİTİMİN İYİLEŞTİRİLMESİ ÇALIŞMASI

Önsöz

Son yıllarda kariyer mesleklerine (mühendislik vb.) toplumca gösterilen ilgi, teknisyenlik gibi ara eleman kadrolarının nitelik ve nicelik açısından olumsuz etkilenmesi sonucunu doğurdu. Esasen bir ülkenin ekonomik yapısına bütüncül bir bakış açısıyla bakıldığında kariyer mesleklerine nicelik olarak duyulan ihtiyaç ara mesleklere oranla son derece düşüktür. Bu yüzden yıllardır ihmal edilen ara meslek elemanlarının yetiştirilmesine duyulan ihtiyaç aciliyet kazanmıştır. Bu noktada mesleki eğitimin önemi ortaya çıkmaktadır. Bu vesileyle mesleki eğitimin önündeki engellerin ve olumsuz algının ortadan kaldırılması, ülkemiz ekonomisinin geleceği için hayati öneme sahiptir.

Bu çalışmamızda; Afyonkarahisar ili Bolvadin ilçesindeki mesleki eğitim ile ilgili gözlemler, görüşler ve bunun sonucunda mesleki eğitimin iyileştirilmesi diğer bir deyişle canlandırılması için öneriler sıralanmıştır.

Bolvadin’deki Mesleki Eğitime Genel Bir Bakış

Bolvadin’de beş mesleki ve teknik Anadolu lisesi ve bir de mesleki eğitim merkezi olmak üzere altı mesleki ve teknik eğitim kurumu bulunmaktadır. Bu kurumlar ve bünyelerinde barındırdıkları bölümler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

Bolvadin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi: İlçenin gerek fiziki alan gerekse personel ve öğrenci sayısı açısından en büyük mesleki eğitim kurumudur. Makine ve tasarım teknolojisi, metal teknolojisi, elektrik/elektronik teknolojisi, tesisat teknolojisi ve iklimlendirme, mobilya ve iç mekân tasarımı, tarım, hayvan sağlığı ve yetiştiriciliği olmak üzere yedi bölüme sahiptir. Son yıllarda yıllık ortalama 400 öğrenciye sahip olan bu okulun normal kapasitesi 600 öğrenci civarındadır.

Yakup Şevki Paşa Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi: Sağlık hizmetleri alanı olarak tek alanda eğitim veren bu okulun son yıllarda bu bölümün Türkiye genelinde önemini yitirmeye başlamasıyla birlikte (Mezunlarının daha önce hemşire unvanına sahip olmalarına karşılık son düzenlemeyle bu bölüm mezunları hemşire yardımcılığı unvanına düşürülmüştür.) yılda ortalama 200 öğrenciye eğitim vermektedir.

Sıddıka Metin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi: Adalet alanı olarak tek alanda eğitim veren bu okulun yıllık ortalama öğrenci sayısı 200 civarındadır. Bu okulun sahip olduğu bina, fiziki olarak lise seviyesine uygun bir bina değildir.

Bahçelievler Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi: Çocuk gelişimi ve eğitimi ile yiyecek-içecek hizmetleri olmak üzere iki alanda eğitim veren bu okulun yıllık ortalama öğrenci sayısı genellikle 100 öğrenciden az olmaktadır.

Selçuklu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi: Bilişim teknolojileri ile muhasebe ve finansman olmak üzere iki alanda eğitim veren okulun yıllık ortalama öğrenci sayısı 100 öğrencinin altında seyretmektedir.

Bolvadin Mesleki Eğitim Merkezi: Eski deyişle “çıraklık eğitim merkezi” olan bu kurum yıllık ortalama 100 öğrenciye sahip olmaktadır. Fiziki alan sorunu olan bu kurum son yıllarda yapılan düzenlemeyle bu okulu bitiren çırak öğrencilere “lise” mezunu unvanı verilmesiyle birlikte önem kazanmıştır. 2020 yılı sonuyla birlikte yapılan düzenlemeyle tüm meslek liselerinin bünyesinde “mesleki eğitim merkezi programı” açılması imkânı getirilmiştir.

Bolvadin’deki Mesleki Eğitimin Sorunları

Ülke genelinde mesleki eğitim hakkındaki olumsuz algının son yıllarda nispeten değişmeye başlaması ile birlikte olumlu algının istenen seviyeye henüz ulaşmamış olması Bolvadin’deki mesleki eğitime de olumsuz yansımaktadır.

Önceki yıllardaki olumsuz algının da etkisiyle herhangi bir okula yerleşemeyen, akademik kaygısı olmayan, eğitim ve öğretime nispeten mesafeli ve disiplin sorunları olan öğrencilerin uğrak yerleri olan meslek liselerinde bu olumsuz durumun giderilmesi çabası mesleki eğitim okullarının öğretmen ve yöneticilerini bir hayli yormaktadır. Bu durum Bolvadin özelinde de farklılık arz etmemektedir.

Mesleki eğitim kurumlarında özellikle okul yöneticilerinin diğer okul ve kurumlara oranla iş yüklerinin oldukça fazla olması, buna karşılık okul yöneticiliğinin özlük hakları açısından öğretmenlik mesleğinden daha iyi durumda olmaması bu okul türlerinde okul yöneticisi bulmak açısından ciddi sorunlar doğurmaktadır. Bu durum, bu okul türlerinde nitelikli okul yöneticisi bulmayı da haliyle zorlaştırmaktadır.

Bolvadin’de altı mesleki eğitim kurumu bulunmasına rağmen hiçbir okul kapasitesini tam dolduramamaktadır.

Bu okul türlerinin her birinin sahip olduğu fiziki mekanlar ayrı binalarda olduğundan ısınma ve aydınlatma gibi sabit giderler devlet üzerinde ciddi bir külfet oluşturmaktadır.

Bu kurumların genel adı “mesleki ve teknik anadolu lisesi” olmasından dolayı tek çatı altında ve tek okul kimliği altında birleşmesi mümkün iken mevcut durumda böyle olmamasından dolayı ısınma ve aydınlatma gibi sabit giderler yanında olması gerekenin en az iki katı kadar okul yöneticisi, öğretmen ve diğer personeller çalıştırılmaktadır. Bu durum esasen bu kurumların hantal bir yapıya sahip olmasının yanında devlete ciddi bir ekonomik yük yüklediğini ortaya koymaktadır.

Bu okulların isimlerinden de anlaşılacağı üzere temel fonksiyonları, öğrencilerine mesleki eğitim vermek olmasına rağmen diğer lise türleriyle akademik başarı noktasında yarışa tabi tutulmaları bu okul öğrencilerinin özgüvenlerinin ortadan kalkmasına ve kendilerine değersiz hissetmelerine neden olmaktadır. Zira akademik başarı potansiyeli yüksek öğrencilerin yapılan merkezi sınavlarla elenerek diğer lise türlerini tercih ettikleri değerlendirildiğinde mesleki eğitimi tercih eden öğrencilerin zaten akademik hedeflerinin diğer okul türlerindeki öğrencilere oranla düşük olması normaldir. Mevcut durum böyle olmasına rağmen ısrarla bu okul türlerinden de akademik başarı beklentisi içinde olunması, mesleki eğitim kurumlarının temel işlevinin tam anlamıyla anlaşılmadığını ortaya koymaktadır.

Öğretmen ve personel istihdamı noktasında da mesleki eğitim kurumları üvey evlat muamelesi ile karşılaşmaktadırlar. Nitelikli olarak değerlendirilen öğretmen ve personelin, başka kurumların ihtiyacı varsa kadroları mesleki eğitim kurumlarında olsa bile zaman zaman ihtiyaç olan diğer eğitim kurumlarında geçici istihdamı yolu tercih edilmektedir. Özellikle proje okulları olarak isimlendirilen okullar için bu yola sıklıkla başvurulmaktadır.

ÖNERİLER

Eğitimin kalitesinin yükseltilmesinin tüm sektörlere çarpan etkisi yapacağının yanı sıra geleceğimiz olan çocuklarımızın ahlaki eğitimlerinin ve milli ve manevi değerlerimizle donatılmalarının tüm kaygıların önüne geçirilmesi, bu hususta tüm paydaşların el ele vererek gayret etmeleri ön koşul önerimizdir.

Bolvadin’deki mesleki eğitimin iyileştirilmesinin için aşağıdaki önerilerimizi sıralayabiliriz:

1) Bolvadin’deki altı mesleki eğitim kurumu “mesleki ve teknik Anadolu lisesi” başlığı ile tek çatı altında birleştirilmelidir. Her bir bölüm için modern teknoloji ile donatılmış birer atölye ve tüm öğrencilerin eğitim görebileceği bir kapasiteye sahip eğitim ve öğretim binası yapılmalıdır. Bahçesinde öğrencilerin ihtiyacını karşılayacak kadar spor ve etkinlik alanları (açık alan olarak), içinde kapalı spor salonu ve konferans salonu bulunacak yapı adeta bir eğitim kampüsü şeklinde inşa edilmelidir. Böyle bir kampüsün inşası için Bolvadin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin eski bina ve atölyeler bölgesi yeterli alana sahiptir. Böyle bir uygulamaya gidilmesi halinde aşağıdaki faydalar görülecektir:

a) Bolvadin’deki mesleki eğitim kurumları birleşerek gerek öğrenci niteliği gerekse öğrenci niceliği açısından büyük bir güç ve önem kazanacaktır.

b) Bölgemizin deprem bölgesi olması ve mevcut okulların özellikle Bolvadin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin eski bina ve atölyelerinin depreme dayanıklı olmama ihtimalinin yüksek olması nedeniyle böyle bir kampüsün inşa edilmesiyle deprem riskine karşı da önemli bir tedbir alınmış olur.

c) Modern eğitim ve öğretim binası ve atölyelerin mesleki eğitimin niteliğine yapacağı katkı yadsınamaz.

d) Kısa vadede masraflı gibi görünebilecek böyle bir yatırım esasen ısınma, aydınlatma ve personel istihdamı gibi noktalardan değerlendirildiğinde uzun vadede çok önemli bir tasarrufa örneklik teşkil edecektir.

2) Mesleki ve teknik eğitim kurumlarının öğrencilerinin ağırlıklı olarak dezavantajlı olmalarından dolayı diğer okul türleriyle şartlarının dengelenmesi anlamında gerek personel gerekse fiziki imkanlar açısından desteklenmelidir.

3) Mesleki ve teknik eğitim kurumlarındaki ağır iş yükü, disiplin sorunları gibi başlıklarla ilgili okul yönetim ve öğretmenlerinin kaderlerine terk edilmemeleri, il ve ilçe yönetimleri tarafından özellikle desteklenmeleri gerektiği unutulmamalıdır.

4) Mesleki eğitim kurumları sıralarından geçen öğrencilerin geleceğin teknisyeni, esnafı ve sanatkârı ve dahi askeri olacağı (Bolvadin’deki birçok şehidimizin meslek lisesi mezunu olduğu unutulmamalıdır.) bilinmelidir. Böylece aslında bu eğitim kurumlarında toplumun büyük bir kesiminin eğitim gördüğünü hesaba kattığımızda bu kurumlardaki meslek ve ahlak eğitiminin önemi ortaya çıkmaktadır. Bir toplumun iyi bir eğitim görmemesinin ağır sonuçlarını kestirmek zor olmasa gerek.

5) Mesleki ve teknik eğitim kurumlarında uygun bölümlerden döner sermaye açılması teşvik edilmeli, bu hususta bu kurumlara destek olunmalı ve rehberlik yapılmalıdır. Bu sayede üreten ve üretime katkı sağlayacak olan bu eğitim kurumları gerçek hüviyetlerine kavuşacaktır.

6) Ülkemizde kariyer mesleklerine duyulan ihtiyacın ara elemanlara oranla sınırlı olması, mesleki ve teknik eğitim öğrencilerinin önüne akademik başarı baskısının konulmasını anlamsız kılmaktadır. Bu okul türlerindeki öğrencilerden akademik başarı potansiyeline sahip öğrenciler özellikle kendi alanlarında yüksek öğretime teşvik edilebilir. Ancak bu durum bu okul türlerindeki büyük öğrenci kitlesi üzerinde bir baskı aracı olarak kullanılmaktan vazgeçilmelidir.

Bir vatan evladı ve eğitim görevlisi olarak naçizane gözlem, görüş ve önerilerimi kaleme geçirmek istedim. Bu kardeşinizin ifadelerindeki kusurlara bakmayacağınızı, yazılanlara ruh veren anlama odaklanacağınızı umuyor, saygılar sunuyorum.

 

Mehmet Zeki GÜNEŞ

Bolvadin Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Okul Müdürü

BOL-DAV BOLVADİNLİLER DAYANIŞMA VAKFI