Millî mücadelede Bolvadinli din adamlarından Süleyman Sırrı (DEMİRBAŞ) Efendi Kimdir:

Milletimiz, adına “Millî Mücadele” dediğimiz bir ölüm kalım mücadelesi vermek zorunda kalmıştır. Millî Mücadele’nin en kanlı çarpışmaları bu topraklar üzerinde olmuştur. Millî Mücadele tarihimiz açısından son derece önemli olan bu yörenin savunmasında pek çok din adamımız da göreve koşmuştur. Türk Milletinin ruhunda ve benliğinde mevcut olan direnme gücünü ateşleyen bu hocalarımız, müftülerimiz Millî Mücadele fikrinin doğmasında önemli bir faktör olmuşlardır.

Onlar, halkın milli harekât yanında yer alması sağlamakla da yetinmemişler, Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin kuruluş ve faaliyetlerinde de görev almışlardır. Ayrıca pek çoğu da ellerinde silah, beldelerini de korumuşlardır. Ancak onların bu hizmetleri yeterince bilinmemektedir. O kahramanlardan birisi de Süleyman Sırrı Efendidir.  Süleyman Sırrı Efendi 13 Ekim 1864 tarihinde Bolvadin-Alaca Mahallesinde doğdu. Demirci esnafından İbrahim Efendi’nin oğludur.

Ailesi 1873 yılında Aziziye (Emirdağ) kazasına taşındıklarından ilköğrenimini Emirdağ Sıbyan Mektebi’nde tamamlamıştır. Sonra öğrenimini Emirdağ Rüştiye’sinde sürdürmüştür. 1874 yılında girdiği bu okulda, dini derslerin yanı sıra, Arapça, Türkçe, Farsça, Tarih, Coğrafya, Matematik gibi dersler de okumuştur. Bu arada güzel yazı yazma ile ilgili dersler almış, rika hatlarını da görmüştür. Arapça dersinde sarf, nahiv ve mantık; Farsça dersinde Farsça grameri, tarih dersinde de Osmanlı tarihi okumuştur.

Rüştiyeyi hiç zaman kaybetmeden üç yılda bitirmiştir. Rüştiyeden mezuniyeti sonrasında Süleyman Sırrı Efendi, Emirdağ Kazası Müftüsü Mehmet Hayri Efendi’nin yönetimindeki medreseye kabul edilmiştir. Adı geçen Diyanet İşleri Başkanlığı’nda bulunan özgeçmişinde bu medresede öğrenimine ne zaman başladığını belirtmemiştir. Buna karşın 1908 yılında törenle icazetname aldığını bildirmiştir.

Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi Başkanlığı’nın 30 Kasım 1978 tarih ve 24470 sayılı yazısında; Süleyman Sırrı Efendi’nin icazetnamesinin dört yıllık yükseköğrenim diploması olduğu belirtilmektedir.

Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi Başkanlığı’nın 30 Kasım 1978 tarih ve 24470 sayılı yazısında şöyle denilmektedir: “Emirdağ Müftüsü iken emekliye sevk edilen Süleyman DEMİRBAŞ, Mehmet Hayri’den aldığı 1324 (1908) tarihli icazetnamesine göre, dört yıllık yükseköğrenim görmüş sayılır. Bilgi edinilmesini rica ederim.” (DİB Arş., D: 23-1143). Adı geçen yükseköğrenimi sonrasında 8 Ocak 1910 tarihinde 350 kuruş maaşla Emirdağ Mahkeme-i Şeriye Baş Kâtipliğine vekâleten, 14 Mayıs 1910 tarihinde de asaleten atanmıştır.

Bu görevi istifasını verdiği 26 Ocak 1923 tarihine kadar başarıyla yürütmüştür. Adı geçen Emirdağ Kazası Mahkeme-i Şer’iye Baş Kâtiplik görevini yürütürken, 1915 yılında bir süre Bolvadin Müftülüğüne de vekâlet etmiştir. İzmir’in işgali üzerine İstanbul’a çekilen protesto telgrafını Bolvadin Müftü Vekili olarak imzalamıştır.

Ayrıca 1917 yılına kadar öğrenim gördüğü Emirdağ Mehmet Hayri Medresesi’nde fahri olarak hocalık yapmıştır. Münhal bulunan Emirdağ Müftülüğü için yapılan seçim sonunda 20 Ocak 1924 tarihinde müftü olarak atanmıştır. Soyadı kanunu ile DEMİRBAŞ soyadını alan Süleyman Sırrı Efendi Emirdağ Müftüsü iken 5 Temmuz 1941 tarihinde vefat etmiştir.

Kaynak: Bolvadin Araştırmaları: Prof. Dr. Ali SARIKOYUNCU: Dumlupınar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi.

Esra SARIKOYUNCU DEĞERLİ: Dumlupınar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi.

BOL-DAV BOLVADİNLİLER DAYANIŞMA VAKFI